Được Tần Hiếu Công đồng ý, Vệ Ưởng bèn sai chia dân thành từng nhóm, 5 hộ, 10 hộ, phải kiểm soát nhau và bị ràng buộc vào nhau, lại ra lệnh ai không tố cáo kẻ gian thì bị chém ngang lưng; ai tố cáo kẻ gian thì cũng được thưởng ngang với người chém đầu quân địch; người che giấu quân gian bị phạt ngang với người đầu hàng quân địch, gia đình có hai người con trai trở lên mà không chia của ở riêng thì bắt đánh thuế gấp đôi. Ai có quân công thì cứ theo thứ bậc mà được thưởng, ai đánh nhau vì việc riêng thì đều bị hình phạt lớn hay nhỏ, tùy theo nặng hay nhẹ mà trị. Ai ra sức vào nghề nghiệp gốc, cày cấy, dệt vải, cung cấp nhiều lúa thì được tha khỏi sưu dịch; trái lại ai theo cái lợi trên ngọn cùng những người lười mà nghèo thì đều bắt cùng với vợ con làm nô; người tôn thất mà không có quân công, thì không được ghi vào sổ sách họ nhà vua định cấp bật tước trật cao thấp rõ ràng; ghi tên các ruộng vườn, thần thiếp, áo quần theo số hiệu từng nhà. Ai có công thì hiển vinh, ai không có công thì tuy giàu có cũng không được vinh hoa.
Sau khi có pháp chế, Vệ Ưởng vẫn chưa ban bố vì sợ dân không theo. Vì vậy, ông dựng một cây gỗ dài ba trượng ở phía nam chợ của kinh đô, nói rằng ai có thể mang nó đến cái cửa phía bắc thì có mười lạng vàng. Dân lấy làm lạ, không ai dám mang đi. Ông lại tăng lên năm mươi lạng thì có một người mang. Vệ Ưởng bèn cho người đó năm mươi lạng để chứng tỏ mình không lừa dối. Sau đó ông mới ban bố pháp lệnh.
Pháp lệnh của Vệ Ưởng ban hành được một năm nhưng có hàng ngàn người trong kinh đô nước Tần nói không tiện. Sau đó thái tử Tứ bất mãn với biến pháp để rồi phạm pháp, giết người vô tội gây căm phẫn cho dân chúng. Vệ Ưởng muốn lấy pháp luật trị thái tử, nhưng lại cho rằng thái tử là người sẽ nối ngôi cho nên không thể trừng trị, bèn trừng phạt cắt mũi Thái phó của thái tử là Công tử Kiền, chạm vào mặt thầy thái tử là Công Tôn Giả, còn Thái tử Tứ bị Tần Hiếu Công truất phế, đuổi ra khỏi cung làm dân thường. Từ đó người Tần đều theo lệnh.
Từ khi ban hành pháp chế, ngoài đường không nhặt của rơi, trong núi không có trộm cướp, nhà đủ người no, dân dũng cảm trong lúc chiến đấu vì việc công, khiếp sợ không dám đánh nhau vì việc riêng, làng xóm đều được an. Bấy giờ có người lấy làm tiện, có người nói không tiện. Vệ Ưởng nói: “Đó đều là bọn dân làm cho việc giáo hóa rối loạn.” Bèn đày tất cả những người ấy ra biên giới.
Sau đó dân không ai dám bàn bạc gì về pháp lệnh nữa. Nước Tần trở nên giàu mạnh. Tần Hiếu công bèn thăng Vệ Ưởng làm Tả thứ trưởng.
Năm 350 TCN, Vệ Ưởng lại ban bố biến pháp lần thứ hai, ra lệnh cấm cha, con, anh em cùng ở chung một nhà; phân cư và hợp các làng, xóm nhỏ lại thành huyện, đặt chức quan lệnh và thừa, được tất cả ba mươi mốt huyện, bỏ bờ ruộng, đường thiên đường mạch, thống nhất hộc, thùng, quả cân, thước, tấc nhờ đó việc đánh thuế được tăng.
© Bản quyền bởi Điện ảnh Trung Quốc sản xuất năm 1999
Nguồn: https://12m-15m.org/
Xem thêm bài viết khác: https://12m-15m.org/category/bat-dong-san
